Środek zapobiegawczy – tymczasowe aresztowanie

Tymczasowe aresztowanie jest środkiem zapobiegawczym, który sąd może zastosować w trakcie postępowania przeciwko oskarżonemu. Kodeks karny ściśle reguluje jednak sytuacje, w których może on być wprowadzony w życie. W jakich okolicznościach jest używany?

Kiedy możliwe jest tymczasowe aresztowanie?

O tymczasowe aresztowanie występuje prokurator, a może ono nastąpić tylko w wyniku orzeczenia sądowego. Nie jest ono jednak stosowane, gdy oskarżonemu zarzuca się przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności na mniej niż rok, lub gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że sąd orzeknie karę pozbawienia wolności w zawieszeniu albo mniejszą niż przewidywany okres tymczasowego aresztowania. Oprócz tego do zasądzenia aresztu tymczasowego muszą istnieć konkretne przesłanki. Należy do nich przede wszystkim uzasadniona obawa, że oskarżony podejmie próbę ucieczki lub ukrycia się, zwłaszcza jeśli nie ma on stałego miejsca pobytu lub niemożliwe jest ustalenie jego tożsamości. Do tego typu przesłanek zalicza się także przypuszczenie, że oskarżony będzie utrudniał postępowanie, na przykład nakłaniając świadków do składania fałszywych zeznań.

Tymczasowe aresztowanie może być zasądzone także w przypadku, gdy istnieje uzasadniona obawa , że oskarżony popełni przestępstwo, które grozi zdrowiu, życiu lub bezpieczeństwu powszechnemu (np. jeśli takim postępowaniem groził). Istnieje jednak także przesłanka niezależna od oskarżonego. Areszt tymczasowy może być umotywowany również surową karą grożącą za popełnienie przestępstwa, które się mu zarzuca. Za taką uznaje się karę, której górna granica to 8 lat pozbawienia wolności lub więcej, ale uzasadnieniem jest także sytuacja, gdy sąd pierwszej instancji skazał oskarżonego na co najmniej 3 lata więzienia.

Kiedy nie stosuje się aresztowania tymczasowego?

Należy jednak zaznaczyć, że tymczasowe aresztowanie można stosować tylko wobec oskarżonego, dlatego zawsze musi je poprzedzać postawienie zarzutów. Ważne jest też to, że ten środek zapobiegawczy stosuje się tylko wtedy, gdy istnieją dowody wskazujące na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu zabronionego.

Powodem do odstąpienia od zastosowania aresztu tymczasowego jest zaś uzasadniona obawa, że spowodowałby on poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia oskarżonego lub miał wyjątkowo ciężkie skutki dla niego albo jego najbliższej rodziny.