Separacja – kiedy jest możliwa i na czym polega?

Jeszcze do 1999 roku jedynym rozwiązaniem w przypadku małżonków, którzy nie chcieli kontynuować wspólnego pożycia, był rozwód. Teraz jednak możliwe jest także mniej radykalne wyjście – separacja. W jakich sytuacjach jest ona dopuszczalna i co właściwie oznacza?

Separacja a rozwód

Sąd może orzec separację, kiedy między małżonkami doszło do zupełnego rozkładu pożycia. Dzieje się tak w momencie, gdy ustają między nimi wszelkie więzi o charakterze fizycznym, duchowym i gospodarczym (choć w uzasadnionych przypadkach jest też możliwa, gdy istnieją więzi gospodarcze). W odróżnieniu od sytuacji, w której występuje się o rozwód, tutaj rozkład pożycia nie musi być jednak trwały. Separacja może więc zostać orzeczona, w momencie gdy istnieje jeszcze szansa, że małżonkowie powrócą w przyszłości do wspólnego pożycia.

Separacja nie jest jednak możliwa zawsze. Sąd nie orzeknie jej, jeśli miałoby na tym ucierpieć dobro małoletnich dzieci lub w przypadku, gdy byłaby ona niezgodna z zasadami współżycia społecznego (np. w sytuacji, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore).

Co oznacza separacja?

Gdy sąd orzeka separację, małżonkowie nie mogą wstąpić w nowy związek małżeński. Nadal są oni obowiązani do wzajemnej pomocy w sytuacjach, gdy wymagają tego względy słuszności (np. osoba, która nie jest wyłącznie winna rozkładu pożycia, w uzasadnionych przypadkach ma prawo żądać od współmałżonka wsparcia finansowego). Małżonek, który w wyniku zawarcia związku zmienił nazwisko , nie może też w tym wypadku wrócić do swojego wcześniejszego nazwiska. Separacja oznacza za to ustanie wspólnoty majątkowej i utratę prawa do dziedziczenia po współmałżonku (chyba że istnieje testament, który postanawia inaczej) oraz do zachowku.

Jeśli małżonkowie wnoszą o separację, sąd ustala sposób sprawowania opieki nad ich wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz wysokość kosztów, jakie są zobowiązani ponosić na ich utrzymanie i wychowanie.

Kto może żądać separacji?

Każdy z małżonków może wnieść do pozew o separację. W razie problemów ze sformułowaniem takiego pisma, warto skorzystać z pomocy kancelarii oferującej tego typu usługi prawne. W przypadku zgodnego wniosku małżonków, sąd może orzec separację bez orzeczenia o winie, a opłata sądowa od pozwu wynosi 100 zł. Zgoda obu stron na separację nie jest jednak wymagana. Jeśli jednak jeden z małżonków jej nie wyraża, opłata od pozwu wynosie 600 zł. Pozew składa się do sądu okręgowego właściwego dla ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków , jeśli co najmniej jedno z nich nadal w danym okręgu zamieszkuje. W innym wypadku pozew powinien trafić do sądu właściwego dla miejsca pobytu pozwanego małżonka. Jeśli to miejsce nie jest możliwe do ustalenia, dokumenty należy złożyć do sądu odpowiedniego dla strony, która składa pozew.