Prawo spadkowe to dziedzina prawa zajmująca się przejściem praw i obowiązków majątkowych po śmierci ich właściciela. W Polsce prawo spadkowe reguluje księga czwarta kodeksu cywilnego zatytułowana „Spadki”. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące prawa spadkowego.

Komu przysługuje zachowek?

Zachowek to uprawnienie, które ma za zadanie ochronę krewnych spadkodawcy, którym należałby się spadek w przypadku dziedziczenia ustawowego, czyli bez sporządzonego testamentu. Zachowek najbliżsi krewni mogą żądać od osoby powołanej zamiast nich do spadku, w przypadku gdy spadkodawca nie uwzględnił najbliższych krewnych w testamencie, a cały spadek zapisał jednemu członkowi rodziny, najbliższemu przyjacielowi lub przekazał go jeszcze za życia. Komu przysługuje zachowek? Krewnym zstępnym, czyli potomkom i wnukom, małżonce lub małżonkowi oraz rodzicom.

Co powinien zawierać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Stwierdzenie nabycia spadku nie jest obowiązkowe, jednak leży w interesie samego spadkobiercy, ponieważ daje mu formalne potwierdzenie praw do spadku. Spadkobierca stwierdzeniem nabycia spadku może udowodnić osobom trzecim swoje prawa wynikające z dziedziczenia. Posiadanie tego dokumentu pozwala spadkobiercy domagać się od osób trzecich określonego działania, np. spłaty należności.

Stwierdzenie nabycia spadku można uzyskać w sądzie, składając odpowiedni wniosek. Powinien on zawierać oznaczenie sądu, do którego jest skierowany, wskazanie kto jest wnioskodawcą, a kto jest spadkobiercą, określenie żądania, czyli czego wnioskodawca się domaga, uzasadnienie wniosku, dowód śmierci spadkodawcy oraz spokrewnienia z nim (oryginalny odpis aktu zgonu oraz oryginalne akty urodzenia bądź małżeństwa spadkobierców). Koszt takiego wniosku wynosi 100 zł, a opłata za wpis do rejestru spadkowego 5 zł. 

Jak prawidłowo sporządzić testament?

Ważny testament można sporządzić w trzech formach. Pierwszą z nich jest forma pisemna — w tym celu najlepiej użyć długopisu lub pióra oraz kartki. Prawidłowo sporządzony testament powinien być napisany odręcznie, z datą i własnoręcznym podpisem. Testamenty napisane na komputerze lub przez kogoś innego i jedynie podpisane przez spadkodawcę nie są ważne. Testament można także sporządzić w formie aktu notarialnego — w tym przypadku to notariusz dba o to , aby był on ważny i legalny. Spadkodawca może także ogłosić swój testament w formie ustnej w obecności wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu, gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego, w obecności dwóch świadków. Po wygłoszeniu testamentu sporządza się protokół, pod którym podpis powinien złożyć spadkodawca, świadkowie i urzędnik.

Ponadto możliwe jest sporządzenie testamentu w formach szczególnych, jednak jest to uzależnione od wystąpienia dodatkowych szczególnych okoliczności.

Kto w pierwszej kolejności dziedziczy po rodzicach?

Po śmierci obojga rodziców w pierwszej kolejności dziedziczą ich dzieci. Jeśli jednak zmarł jeden z rodziców, który w chwili śmierci był w związku małżeńskim, to spadek należy się nie tylko potomkom, ale także małżonkowi. W przypadku gdy dzieci jest mniej niż czworo każdy dziedziczy równą część spadku. Jeśli jednak dzieci jest czworo lub więcej, małżonek dziedziczy ¼ spadku, a jego potomkowie pozostałą część po równo. Nie dziedziczą ci członkowie rodziny, którzy zostali wydziedziczeni, odrzucili spadek, zrzekli się dziedziczenia lub zostali uznani za niegodnych dziedziczenia.