Opieka nad dziećmi po rozwodzie
Decyzja o rozwodzie pociąga za sobą daleko idące konsekwencje. Wymaga uregulowania wielu wspólnych spraw małżonków, z czego najważniejszą i budzącą z reguły największe emocje jest orzeczenie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem. Kwestię tę sąd może rozstrzygnąć na kilka sposobów, przy czym bierze on pod uwagę przede wszystkim dobro dziecka.
Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom
W coraz większej liczbie przypadków sąd po rozwodzie pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom. Jest to rozwiązanie, które uznaje się przeważnie za najkorzystniejsze dla małoletnich dzieci. Jest jednak możliwe do wprowadzenia w życie tylko w wypadku, gdy sąd uzna, że dotychczasowe wzajemne stosunki małżonków wskazują, że będą oni w stanie zgodnie pełnić wspólnie władzę rodzicielską w sposób mający na uwadze przede wszystkim dobro dziecka. Jeśli zapadnie taka decyzja, rodzice utrzymują takie same jak dotychczas prawa i obowiązki względem dziecka – oboje je wychowują, dbają o jego rozwój i wykształcenie, troszczą się o jego zdrowie i warunki bytowe oraz sprawują pieczę nad jego majątkiem, a wszystkie istotne kwestie, które go dotyczą, rozstrzygają wspólnie.
Sąd pozostawiając władzę rodzicielską obojgu rodzicom, musi określić sposób jej sprawowania. Jeśli rodzice są w tej kwestii zgodni, mogą przedstawić porozumienie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej, które zostanie uwzględnione, jeśli sąd uzna, że jest ono korzystne dla dziecka. W przypadku gdy rodzice nie przedstawią podobnego porozumienia, sąd sam rozstrzygnie tę kwestię.
Pozostawienie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców
Drugą z możliwych decyzji jest pozostawienie władzy rodzicielskiej w rękach tylko jednego rodzica i jednoczesne ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiego. W takiej sytuacji rodzic, który nie sprawuje stałej opieki nad dzieckiem, ma jedynie szczegółowo określony przez sąd zakres praw i obowiązków względem niego. Przy wyborze rodzica, który będzie na stałe opiekował się dzieckiem, sąd bierze pod uwagę wiele czynników. Wchodzi tutaj w grę przede wszystkim wiek dziecka, zdolność rodziców do pełnienia władzy rodzicielskiej, stopień przywiązania dziecka do rodzica oraz to, u którego rodzica dziecko przebywało przed rozwodem.
Sąd przy podejmowaniu decyzji może wesprzeć się opinią opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów albo biegłego psychiatry lub psychologa. Może wysłuchać także opinii samego małoletniego dziecka w kwestii pełnienia względem niego władzy rodzicielskiej, jednak tylko w przypadku, gdy uzna, że jego wiek, dojrzałość i rozwój umysłowy wskazują, że takie działanie będzie celowe.
Zawieszenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica lub obojga rodziców
Sąd może także podjąć decyzję o zawieszeniu władzy rodzicielskiej rodzica lub obojga rodziców w razie wystąpienia przemijającej przeszkody w sprawowaniu władzy rodzicielskiej. Może także zdecydować o jej pozbawieniu , gdy ta przeszkoda jest trwała, a także w sytuacji, gdy rodzic rażąco zaniedbuje obowiązki względem dziecka lub nadużywa władzy rodzicielskiej. W każdej chwili sąd opiekuńczy może jednak zmienić takie rozstrzygnięcia zawarte w wyroku orzekającym rozwód, jeśli będzie to właściwe z punktu widzenia dobra dziecka.
