Kara grzywny w Polsce jest ściśle określona w art. 32 pkt 1 i jest najłagodniejszą z przewidzianych kar. Kodeks karny ściśle reguluje kary grzywny i określa, w jakich widełkach może być ona przyznawana.
Kara grzywny — czym jest?
Grzywna to kara kryminalna o charakterze majątkowym orzekana za przestępstwa, przestępstwa skarbowe, wykroczenia lub wykroczenia skarbowe. Obecnie kara grzywny występuje w dwóch formach. Pierwszą z nich jest grzywna kwotowa, gdzie sąd określa wysokość konkretnej kwoty, którą oskarżony zobowiązany jest zapłacić jednorazowo. Drugim rodzajem grzywny jest ta orzekana w stawkach dziennych i określa się je na podstawie możliwości zarobkowych skazanego.
Ustalanie wysokości kary grzywny
Grzywnę w stawkach dziennych ustala się w dwóch etapach — pierwszym z nich jest określenie liczby stawek dziennych. Ich minimalna wartość wynosi 10, a maksymalna 540. Drugim etapem jest ustalenie wysokości stawki dziennej i tutaj, tak jak wspominaliśmy, bierze się pod uwagę możliwości zarobkowe skazanego, warunki rodzinne oraz jego majątek. Minimalna wartość stawki dziennej to 10 złotych, a maksymalna to 2000 złotych. Na wysokość grzywny, czy to stawki dziennej, czy jednorazowej kwoty, wpływ ma także samo przestępstwo, jakiego dopuścił się skazany oraz wina i społeczna szkodliwość czynu.
Postaci kary grzywny
Kara grzywny występuje zawsze w jednej z kilku postaci:
● grzywna samoistna;
● grzywna orzeczona obok kary pozbawienia wolności;
● grzywna orzeczona z warunkowym zawieszeniem kary pozbawienia wolności albo
ograniczenia wolności.
Grzywnę samoistną określa się wtedy, jeśli podstawę do orzeczenia grzywny stanowi zagrożenie tą karą danego przestępstwa. Sąd może ją wymierzyć, nawet jeśli nie jest ona przewidziana w normie, jeśli jednak odstąpił on od wymierzenia kary pozbawienia wolności. Kodeks karny przewiduje także karę kumulatywną , czyli karę grzywny wraz z karą pozbawienia wolności. Sąd może wymierzyć tę karę w przypadkach, gdy sprawca dopuścił się czynu w celu uzyskania korzyści majątkowej (nawet jeśli ta korzyść nie została osiągnięta), a także, gdy sprawca faktycznie osiągnął korzyść majątkową z popełnienia przestępstwa (bez znaczenia czy korzyść majątkowa była zamierzona).
Opłacenie grzywny przez skazanego
Po ogłoszeniu wyroku skazany ma 30 dni na opłacenie grzywny. Jeśli do tego czasu opłata nie zostanie uiszczona, grzywna będzie ściągana poprzez egzekucję. W przypadku gdy przeprowadzona egzekucja okaże się bezskuteczna, sąd może zamienić karę grzywny na prace społeczne — jest to możliwe w przypadku, gdy grzywna wynosi mniej niż 120 stawek dziennych. Jeśli jednak taka kara również okaże się nieskuteczna, sąd może zmienić wyrok na karę pozbawienia wolności, gdzie jeden dzień pozbawienia wolności odpowiada dwóm stawkom dziennym, jednak kara nie może być dłuższa niż 12 miesięcy. Jeśli popełniony czyn nie jest zagrożony w ogóle karą pozbawienia wolności, to kara zastępcza może maksymalnie wynosić 6 miesięcy.
W razie gdyby skazany nie miał możliwości majątkowych po wydaniu wyroku na jednorazową zapłatę grzywny może złożyć wniosek o rozłożenie grzywny na raty, tak by realna była jej spłata.
