Mianem sprawy karnej określamy sprawę wynikającą z popełnienia czynu, który jest przestępstwem lub wykroczeniem. W poniższym wpisie omówimy, kto może założyć sprawę karną oraz jak wygląda jej przebieg.
Sprawa karna – podstawowe informacje
Postępowanie karne to zespół norm prawnych regulujących czynności procesowe zmierzające do realizacji prawa karnego materialnego. Celem postępowania karnego jest ustalenie , czy doszło do popełnienia czynu zabronionego będącego przestępstwem, a także wykrycie sprawcy popełnionego czynu oraz pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej. Do uczestników postępowania karnego zaliczamy każdą osobę, która bierze udział w postępowaniu karnym.
Zakładanie sprawy karnej
Aby sprawa mogła być rozstrzygana w sądzie, najpierw należy zgłosić fakt popełnienia przestępstwa na policję lub do prokuratury. Pisemne zawiadomienie o popełnionym przestępstwie powinno zawierać imię i nazwisko osoby składającej pismo, jej adres, datę i odręczny podpis. W treści zawiadomienia o przestępstwie należy opisać zdarzenie oraz podać jego czas i miejsce. Zawiadomienie o przestępstwie można także złożyć w formie ustnej. W takiej sytuacji sporządzany jest pisemny protokół przez prokuratora lub policję.
Przebieg sprawy karnej
Po otrzymaniu zawiadomienia o popełnionym przestępstwie organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego wydaje postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa.
Następnym krokiem jest postępowanie przygotowawcze. Ten rodzaj postępowania rozpoczyna się od zawiadomienia o przestępstwie , a kończy na wniesieniu aktu oskarżenia do sądu. Postępowanie przygotowawcze dzieli się na dwa typy: jednym z nich jest postępowanie w sprawie – odbywa się ono wtedy, gdy organy ścigania próbują ustalić, czy doszło do popełnienia przestępstwa oraz kto jest sprawcą; drugim rodzajem jest postępowanie przeciwko osobie i ma ono miejsce wtedy, gdy zebrane dowody pozwalają na postawienie konkretnej osobie zarzutu popełnienia przestępstwa. W postępowaniu przygotowawczym stronami są pokrzywdzony i podejrzany.
Kolejnym etapem jest postępowanie sądowe. Jego celem jest ustalenie prawdy, czyli czy oskarżony jest winny zarzucanego mu czynu. Strony podczas tej rozprawy stanowi oskarżony i oskarżyciel. Oskarżony ma prawo do obrońcy. Podczas tego postępowania ma miejsce rozprawa główna, na której przedstawiane są dowody. Rozprawa główna kończy się wydaniem wyroku.
Apelacja lub zażalenie
W postępowaniu karnym zostały uwzględnione środki prawne umożliwiające odniesienie się do orzeczenia zapadłego w procesie. Można poddać ją kontroli innego organu procesowego albo pozbawić mocy prawnej. Do wspomnianych środków zaliczamy m.in. apelację, zażalenie i sprzeciw.
Apelacja – przysługuje od nieprawomocnych wyroków sądu pierwszej instancji.
Zażalenie – ma na celu zaskarżenie niektórych postanowień i zarządzeń sądu.
Sprzeciw – wnosi się go wobec wyroku nakazowego, postanowienia lub zarządzenia.
