Kodeks cywilny szczegółowo reguluje kwestie dziedziczenia działalności gospodarczej , w tym między innymi to, co dzieje się z prawami i obowiązkami majątkowymi zmarłej osoby. Informacje o losie firmy po śmierci jej właściciela określa także ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy. Przygotowaliśmy dla Ciebie kompleksowy poradnik, w którym znajdziesz przydatne informacje na temat dziedziczenia działalności gospodarczej.
Działalność gospodarcza – co nie podlega dziedziczeniu?
Zgodnie ze wspomnianą powyżej ustawą o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy śmierć przedsiębiorcy powoduje automatyczne wykreślenie go z rejestru CEIDG na podstawie decyzji administracyjnej ministra do spraw gospodarki. Odbywa się to w ciągu maksymalnie 7 dni od momentu zarejestrowania zgonu właściciela firmy w systemie teleinformatycznym. Dlaczego CEIDG nie podlega dziedziczeniu w przypadku działalności gospodarczej? Ponieważ nie jest on ani prawem, ani obowiązkiem majątkowym zmarłej osoby, które wskazuje polski Kodeks Cywilny. Zgodnie ze wprowadzoną w 2018 ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa w przypadku jednoosobowych firm można zachować numer NIP, rozliczenia podatkowe, uzyskane koncesję czy zatrudnionych pracowników. Najprościej mówiąc, dziedziczenie działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie jej majątek. Zgodnie z art. 55 Kodeksu cywilnego można przejąć przedsiębiorstwo, ale wyłącznie w postaci zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych.
Dziedziczenie działalności gospodarczej – testament czy dziedziczenie ustawowe?
Dziedziczenie działalności gospodarczej, a dokładnie jej majątku, może odbyć się na dwa sposoby – poprzez zapis windykacyjny w testamencie lub dziedziczenie ustawowe. W pierwszym przypadku przedsiębiorca musi wyznaczyć osobę, która otrzyma majątek po jego śmierci, podczas gdy drugi obowiązuje w momencie, gdy nie sporządzono testamentu. Wtedy majątek DG przysługuje najbliższej rodzinie. Dziedziczenie działalności gospodarczej dotyczy również małżonka przedsiębiorcy, jeśli należała ona w całości do małżeństwa.
Co w przypadku, gdy firma jest zadłużona? Spadkobiercy mogą przyjąć spadek na dwa sposoby:
- wprost (wraz ze wszystkimi długami spadkowymi),
- z dobrodziejstwem inwentarza (długi spadkowe nie przekraczają wysokości majątku dziedziczonej działalności gospodarczej).
Istnieje również możliwość odrzucenia spadku, który w takich okolicznościach przechodzi na kolejnych spadkobierców.
Zarząd sukcesyjny a dziedziczenie działalności gospodarczej
Mówiąc o dziedziczeniu działalności gospodarczej, warto także wspomnieć o zarządzie sukcesyjnym, czyli tymczasowym zarządzie, który nadzoruje firmą od momentu śmierci jej właściciela. W ten sposób przedsiębiorstwo może zachować ciągłość do chwili podziału i przyjęcia spadku. Zaleca się powołanie zarządu sukcesyjnego jeszcze za życia. Wystarczy na piśmie wskazać zarządcę sukcesyjnego, otrzymać jego pisemną zgodę, a następnie wpisać go do CEIDG. Warto pamiętać, że może on zarządzać firmą przez maksymalnie 2 lata. Istnieją jednak pewne wyjątki, w których można przedłużyć ten okres o dodatkowe 3 lata.
