Kara pozbawienia wolności ma na celu odizolowanie od reszty społeczeństwa osoby, której czyny mogą stanowić zagrożenie dla innych. Przy takim wyborze kary nie zawsze można jednak mówić o skutecznej resocjalizacji, gdyż zdarza się, że więźniowie po wyjściu na wolność powracają do świata przestępczego. Istnieje jednak grupa osób, których działania, mimo iż niewłaściwe z punktu widzenia reszty społeczeństwa, nie są uznawane za niebezpieczne dla innych osób. Skazani są w takiej sytuacji obejmowani tak zwanym dozorem elektronicznym.
Czym jest dozór elektroniczny?
Kara w postaci dozoru elektronicznego odbywana jest na wolności. Mimo iż brzmi to nieco paradoksalnie, w rzeczywistości skazana osoba ma spore ograniczenia w zakresie codziennej egzystencji w społeczeństwie. Nie jest jednak całkowicie odizolowana, co daje jej szansę na naprawienie szkód i zadośćuczynienie. Skazany może uczęszczać do pracy, opiekować się dziećmi, zajmować domem i wykonywać inne czynności będące częścią jego codziennej rutyny. Dozór elektroniczny normowany jest przez przepisy zawarte w artykule 43a. – 43zae. Kodeksu Karnego. Zgodnie z definicją polega on na kontrolowaniu osoby skazanej z wykorzystaniem możliwości technicznych. Kontrolą zajmują się organy karne. Ich zadaniem jest nadzorowanie skazanego z wykorzystaniem metod i środków, dzięki którym osoba podlegająca karze, nie zmieni wskazanego jej przez Sąd miejsca przebywania.
Resocjalizacja a dozór elektroniczny
Dozór elektroniczny jest uznawany za rozwiązanie znacznie bardziej pozytywne aniżeli pobyt w więzieniu. Pozbawienie wolności, nawet krótkoterminowe, to nie tylko zderzenie się skazanego z bardziej brutalną rzeczywistością więzienną, ale także kolejne obciążenia finansowe dla budżetu państwa. Pobyt w zakładach zamkniętych wiąże się bowiem z kosztami, który ponosi państwo. W przypadku dozoru skazany otrzymuje szansę na odbycie kary w warunkach, w których ma możliwość przystosowania się do życia w danej społeczności i w zgodzie z jej zasadami, naprawienia swoich błędów oraz wyeliminowania zachowań i przekonań, które dla społeczeństwa mogą stanowić zagrożenie.
Rodzaje dozoru elektronicznego
Zgodnie z Kodeksem Karnym wymienia się trzy formy monitoringu elektronicznego. Mowa tutaj o dozorze stacjonarnym, mobilnym i zbliżeniowym. Dozór stacjonarny polega na sprawowaniu kontroli nad skazanym i upewnieniem się, iż przebywa on we wskazanym przez sąd miejscu i w wyznaczonym czasie. W dozorze mobilnym dokonuje się bieżącego monitoringu miejsca przebywania skazanego. Może on zatem się przemieszczać, jednak jego lokalizacja jest zawsze znana odpowiednim służbom. Trzecią formą monitoringu jest dozór zbliżeniowy. W tym przypadku kontroli podlega odległość skazanego od osoby, która została wskazana przez sąd.
Przesłanki pozwalające na dozór elektroniczny
Istnieje szereg przesłanek, które regulują kwestie związane z zamianą kary więzienia na dozór elektroniczny. Część z nich dotyczy możliwości technicznych, których zapewnienie jest niezbędne do zamiany kary na wskazany dozór. Dopiero po ich spełnieniu sąd przechodzi do indywidualnego rozpatrzenia sytuacji mieszkaniowej skazanego , wyroku, jaki otrzymał, a także jego postawy i zachowania.